Eŭropa Unio
Eŭropa Unio (EU) estas jura politika komunumo, estigita por la eŭropa integriĝo kaj komuna regado de la civitanoj kaj ŝtatoj de Eŭropo. Ĝi konsistas el 27 eŭropaj ŝtatoj, kaj estis establita per la vigligo de la Traktato de la Eŭropa Unio, la 1-an de novembro 1993.
Membroŝtatoj redakti
| Lando | Kodo | Aliĝdato | Monunuo |
|---|---|---|---|
 Aŭstrio |
AT | 1995 | Eŭro (ekde 2002) |
 Belgio |
BE | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Bulgario |
BG | 2007 | Bulgara levo |
 Ĉeĥio |
CZ | 2004 | Ĉeĥa krono |
 Danio |
DK | 1973 | Dana krono |
 Estonio |
EE | 2004 | Eŭro (ekde 2011) |
 Finnlando |
FI | 1995 | Eŭro (ekde 2002) |
 Francio |
FR | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Germanio |
DE | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Grekio |
GR | 1981 | Eŭro (ekde 2002) |
 Hispanio |
ES | 1986 | Eŭro (ekde 2002) |
 Hungario |
HU | 2004 | Hungara forinto |
 Irlando |
IE | 1973 | Eŭro (ekde 2002) |
 Italio |
IT | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Kipro |
CY | 2004 | Eŭro (ekde 2008) |
 Kroatio |
HR | 2013 | Eŭro (ekde 2023) |
 Latvio |
LV | 2004 | Eŭro (ekde 2014) |
 Litovio |
LT | 2004 | Eŭro |
 Luksemburgo |
LU | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Malto |
MT | 2004 | Eŭro (ekde 2008) |
 Nederlando |
NL | 1957 (fondinta lando) | Eŭro (ekde 2002) |
 Pollando |
PL | 2004 | Pola zloto |
 Portugalio |
PT | 1986 | Eŭro (ekde 2002) |
 Rumanio |
RO | 2007 | Rumana leŭo |
 Slovakio |
SK | 2004 | Eŭro (ekde 2009) |
 Slovenio |
SI | 2004 | Eŭro (ekde 2007) |
 Svedio |
SE | 1995 | Sveda krono |
Kandidatoj redakti
Ĝis 2025 estas supozataj aliĝoj de Serbio kaj Montenegro.
Pliaj 3 landoj estas kandidatoj: Nord-Makedonio, Albanio kaj Turkio. Dum Makedonio kaj Albanio estas relative bone survoje kaj ilia akcepto estas supozata en 2020-aj jaroj; Turkio estas politike disputata kaj pro la nuntempa politika etoso en Turkio estas negocado pri aliĝo frostigita.
Konsiderataj (sed dume ne plene oficialaj kandidatoj) estas ankaŭ Armenio, Azerbajĝano, Bosnio kaj Hercegovino, Kartvelio, Kosovo (kun disputata statuso), Kazaĥio, Islando, Moldavio, Norvegio, Sanmarino, Svislando, Ukrainio. Eventuale povus aliĝi ankaŭ Belorusio, kaj Rusio.
Specifa demando estas pri la ŝtatetoj Andoro, Liĥtenŝtejno, Monako, Sanmarino kaj Vatikano. Vatikano ne plenumas la aliĝan kondiĉon pri demoratieco kaj povas aliĝi. Utilo por aliaj landoj estas dubinda, ĉar ili ĉiuokaze havas bonajn kontraktojn kun Eŭropa unio. Krome, burokratio de Eŭropa unio ne estas bone adaptita al ŝtatetoj.
Sekureco redakti
En Eŭropa Unio funkcias unueca kriza numero 112 por ĉiuj gravaj krizaj okazoj – fajro, sanaj kaj sekurecaj problemoj. Ĝi povas esti alvokata per ajna poŝ- aŭ firma telefono en ajna membroŝtato kaj ankaŭ en kelkaj najbaraj landoj (Svislando, Liĥtenŝtejno, Norvegio, ks.). La telefonnumero estas prizorgata de ĉiu ŝtato aparte, do varias ekzemple la lingvoj, kiuj povas esti uzataj (tamen plej ofte eblas paroli angle) kaj varias kiel la telefonalvoko estos prizorgita – ĉu ĝi kapablas mem prizorgi la tutan situacion, ĉu ĝi sekve alidirektas al servo, kiu estas necesa por trakti la situacion aŭ ĉu ĝi ĉiam alidirektas al unu konkreta kriza servo.
